Jakie przepisy regulują latanie dronem za granicą? Jakie trzeba mieć dokumenty? Gdzie sprawdzić strefy zakazu lotów? Czy wymagane jest ubezpieczenie? To wszystko trzeba wiedzieć, zanim zdecydujemy się na lot dronem na wakacyjnym wyjeździe. Co więcej – te informacje są potrzebne zanim zabierzemy drona za granicę, bo niektóre kraje wymagają dopełnienia pewnych procedur przed wwiezieniem UAV-a do kraju.
Przepisy dla dronów się zmieniają
Poniższa lista jest w oczywisty sposób niekompletna i będzie uzupełniana, aktualizowana i rozbudowywana. Zaczynam od krajów, dokąd w najbliższym czasie wybieramy się na wyprawy fotograficzne, ale będę uzupełniał informacje na temat latania dronem za granicą także o regulacje obowiązujące w innych państwach. Warto jednak mieć świadomość, że przepisy się zmieniają, a co więcej – w niektórych krajach nie ma jasnych reguł co do użycia UAV-ów (Unmanned Aerial Vehicle – ang. bezzałogowy pojazd latający). Staram się aktualizować poniższe informacje na bieżąco, ale mimo to zdecydowanie zalecam samemu jeszcze sprawdzić, czy nic się nie zmieniło. Co gorsza, tam gdzie tych przepisów nie ma, nie ma też pewności, że latanie w ogóle jest legalne – może się okazać, że to kwestia uznaniowa, która będzie zależała od uznania napotkanego policjanta.
Poniżej przedstawiam zasady rekreacyjnego latania dronem w różnych krajach. Dotyczą one popularnych dronów amatorskich (DJI Mini, Air, Mavic Pro, Phantom) – jeśli ktoś ma cięższy sprzęt (2 kg lub więcej), to będą go obowiązywały surowsze zasady – ale to z pewnością już wie. 🙂 Przeważnie latanie komercyjne wiąże się z koniecznością spełnienia bardziej surowych wymogów, często też wymagane jest dodatkowe ubezpieczenie. Uwaga! Nie ma jednoznacznego rozróżnienia gdzie kończy się latanie rekreacyjne, a gdzie zaczyna komercyjne – przeważnie będzie to zależało od deklaracji operatora drona.
Gdzie latanie dronem jest zakazane
Niektóre kraje mają jasne, jednoznaczne przepisy i łatwe do spełnienia wymogi – tutaj oznaczam je kolorem zielonym. W niektórych krajach latanie dronem jest zabronione lub praktycznie niemożliwe do realizacji w sposób zgodny z prawem – te kraje są oznaczone poniżej na czerwono. Jest wreszcie grupa krajów, gdzie wymogi są dość skomplikowane, wymagają przygotowania rozbudowanej dokumentacji i wniesienia opłat, albo też nie ma jednoznacznych przepisów regulujących tę kwestię – te kraje są w tym artykule oznaczone kolorem pomarańczowym. Wbrew pozorom brak przepisów regulujących latanie dronem za granicą to nie jest dobra sytuacja – nie oznacza bowiem, że “co nie jest zabronione, to jest dozwolone”, ale raczej, że ta kwestia jest uznaniowa i użytkownik pojazdu latającego może mieć problemy z każdym napotkanym policjantem lub urzędnikiem. Lista krajów, gdzie latanie dronem jest zakazane, a nawet jego wwóz jest jednoznacznie zabroniony, obejmuje m.in. tak popularne turystycznie kierunki jak Tunezja, Egipt, Kuba czy Maroko. Konsekwencją latania bez zezwolenia mogą być nie tylko kary finansowe i konfiskata drona, ale nawet pobyt w więzieniu, o czym przekonał się pewien Kanadyjczyk na Kubie.
Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej
Nawet zachowując największą ostrożność oraz przestrzegając wszelkich przepisów i zaleceń możemy drona rozbić. Może zepsuć się któryś z silników, może wystąpić błąd oprogramowania, może trafić się spontaniczny i niekontrolowany odlot maszyny w siną dal. W takie sytuacji utrata drona nie jest jeszcze najgorszą rzeczą, jaka może się przytrafić. Gorzej, gdy spadający dron uszkodzi coś lub kogoś. Dobrze jest mieć wówczas ubezpieczenie OC obejmujące operacje z użyciem UAV-ów. Oczywiście zdecydowanie wskazane, by to ubezpieczenie obejmowało nie tylko terytorium Polski, ale także latanie dronem za granicą – najlepiej za każdą granicą, czyli cały świat. Ja korzystam z ubezpieczenia OC firmy Hestia oferowanego przez Finansową Chatę. Podstawowy pakiet, kosztujący 104 zł rocznie, oferuje limit gwarancyjny do 350 tysięcy zł w dowolnym kraju. Obejmuje on tylko latanie rekreacyjne, ale jeśli masz zamiar latać komercyjnie, to czeka Cię sporo formalności, z których właściwe OC będzie najmniejszym problemem.
W Europie OC nie jest obowiązkowe przy lataniu amatorskimi dronami, ale poza Europą wiele państw wymaga, aby do podania o zgodę na loty dołączyć także zaświadczenie o posiadaniu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. A nawet jeśli OC nie jest wymagane, lepiej jest je posiadać, nawet gdyby miało się nigdy nie przydać. Czego wszystkim życzę.
Zanim spakujesz Mavica…
Planując latanie dronem za granicą trzeba oczywiście zapoznać się z przepisami obowiązującymi w państwie, do którego się wybieramy, ale warto też poświęcić chwilę na ustalenie sposobu transportu naszego pojazdu latającego. Jest to istotne szczególnie wówczas, gdy wybieramy się w podróż samolotem. Warto sprawdzić przepisy (a także zdroworozsądkowe zasady) odnoszące się do transportu sprzętu fotograficznego podczas lotu samolotem, a szczególnie regulacje dotyczące przewożenia baterii i akumulatorów.
Latanie dronem za granicą – kraje Unii Europejskiej
Od stycznia 2021 w Unii Europejskiej obowiązują nowe, ujednolicone przepisy dotyczące korzystania z bezzałogowych statków powietrznych (UAV). Obowiązują one także w Polsce i jeśli spełniamy polskie przepisy dotyczące latania dronem, to prawdopodobnie spełniamy też przepisy wymagane w innych krajach europejskich. Przypomnę, że należy mieć uprawnienia odpowiednie dla kategorii drona (C0 dla dronów o wadze poniżej 250 gramów, C1 dla dronów do 900 gramów, a C2 dla dronów o wadze od 900 gramów do 4 kg). Ponadto należy się zarejestrować jako operator w serwisie Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Otrzymujemy wówczas numer operatora (zaczynający się od POL…), który należy nanieść na drona. Jeśli jesteśmy zarejestrowani w Polsce, a zamierzamy latać na przykład w Niemczech, nie musimy się tam rejestrować jako operator – wystarczą polskie uprawnienia. Uwaga! Rejestrujemy siebie (jako operatora), a nie drona, natomiast na dronie trzeba nanieść swój numer operatora. W razie wątpliwości warto zerknąć na informacje EASA.
Zdarza się jednak, że niektóre kraje mają dodatkowe wymogi i ograniczenia, których trzeba przestrzegać, często lokalne władze mogą wprowadzać dodatkowe restrykcje jak np. obszary zamknięte (np. w okolicy atrakcji turystycznych).
Istnieje jednak kilka zakazów, które obowiązują w każdym kraju europejskim (i w wielu poza Europą). Nie wolno latać dronem:
- w pobliżu lotniska (strefa absolutnego zakazu lotów to kilka kilometrów od lotniska – najczęściej 8 kilometrów czyli 5 mil, a znacznie szersza jest strefa ograniczonego zakazu, gdzie można latać po uzyskaniu zgody zarządzającego przestrzenią powietrzną);
- w parkach narodowych, rezerwatach i nad obszarami objętymi ochroną przyrodniczą;
- w pobliżu instalacji wojskowych, baz wojskowych i budynków rządowych, a także więzień i szpitali;
- poza zasięgiem wzroku (lot poza zasięgiem wzroku BVLOS przeważnie wymaga dodatkowych uprawnień w Europie, w krajach pozaeuropejskich może wymagać dodatkowych zezwoleń lub w ogóle nie być legalny);
- w nocy – przeważnie latanie dozwolone jest od pół godziny przed wschodem słońca do pół godziny po zachodzie, czyli przy w miarę dobrej widoczności.
Przeważnie nie można też latać nad budynkami, grupami ludzi i powyżej 120 metrów (niekiedy maksymalna wysokość lotu jest inna). Do latania nad terenem prywatnym potrzebna jest zgoda właściciela. W Polsce strefy zakazu lotów lub strefy z ograniczeniami można sprawdzić w aplikacji Drone Radar (dostępna na smartfony z Androidem oraz iPhone’y), a także na mapie Lotnik.org.
Chorwacja
Dla małych dronów – poniżej 900 gramów – praktycznie obowiązują te same wymogi co w Polsce. Operator powinien być zarejestrowany (polska rejestracja operatora jest wystarczająca). Drony ważące powyżej 900 gramów powinny być zarejestrowane w Chorwacji (można to zrobić formularzem online), a powyżej 5 kg trzeba uzyskać licencję. Maksymalna wysokość lotu w kategorii otwartej (czyli dla amatorów bez licencji i zezwoleń) to 120 metrów. Obowiązuje latanie wyłącznie w dzień i w zasięgu wzroku, a za graniczny dystans uznaje się 500 metrów. Ponadto należy zachować dystans co najmniej 500 metrów od pojedynczych budynków mieszkalnych i co najmniej 1 kilometr od osiedli i miejscowości. Amatorskie loty nie mogą odbywać się w chmurach lub powyżej. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest zalecane, ale niewymagane. Przydatna może być oficjalna mapa ze strefami zakazanymi (uwzględnia ona także np. pokazy spadochronowe): https://amc-en.crocontrol.hr/Current-situation-anonymous-users
Francja
Obowiązują europejskie przepisy z kilkoma modyfikacjami. Do obszarów zakazanych zaliczają się tu też elektrownie atomowe, ponadto niektóre miasta objęte są zakazem lotów – w tym Paryż. Stref zakazanych w ogóle jest sporo. Mapę całej Francji z oznaczeniem stref dozwolonych i zakazanych można znaleźć na Geoportail.gouv.fr – czerwony kolor to całkowity zakaz, różowy – można latać do 30 metrów wysokości, pomarańczowy – do 50 metrów, żółty – do 100 metrów, brak koloru – do 150 metrów.
Grecja
Bez uzyskiwania specjalnych zezwoleń można latać do wysokości 50 metrów i 50 metrów odległości poziomej. Po uzyskaniu zezwolenia można latać do wysokości 120 metrów i do 500 metrów odległości poziomej. Wypełniony formularz zezwolenia i wymagane załączniki należy wysłać mailem na adres: info.dagr@hcaa.gr. Mapa ze strefami: https://dagr.hcaa.gr/#map_page
Holandia
Reguły amatorskiego latania dronem w Holandii nie odbiegają od zasad ogólnoeuropejskich. Maksymalny pułap to 120 metrów, ubezpieczenie OC zalecane, ale niewymagane. Oficjalna strona rządowa zwraca uwagę na obowiązek przestrzegania prywatności osób postronnych, czyli nie latać ludziom po ogródkach i nie zaglądać do okien – ale tak naprawdę to nic nowego, podobne wymogi regulujące latanie dronem za granicą znajdziemy też w przepisach innych krajów. Zasady komercyjnego latania dronem są oczywiście ostrzejsze i wymagają uzyskania licencji.
Można też połączyć przyjemne z pożytecznym, znaleźć pracę w Holandii i latać do woli nad polami tulipanów i wiatrakami.
Islandia
Islandia przyjęła europejski system prawny regulujący użycie dronów, więc z grubsza zasady są takie, jak przy lataniu w Polsce. Użycie drona jest dozwolone z rozsądną listą ograniczeń: nie bliżej niż 2 km od lotniska, nie nad tłumem, nie wyżej niż 120 metrów, co najmniej 150 metrów od budynków, wyłącznie w zasięgu wzroku (VLOS). Jedynym bolesnym, choć zrozumiałym ograniczeniem jest zakaz używania dronów na terenie parku narodowego Vatnajökull – a to jest spory kawałek Islandii. Można jednak wystąpić o zgodę na lot na terenie Vatnajökull – z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem.
Wielka Brytania (w tym Szkocja)
Wielka Brytania już nie jest częścią UE, niemniej obowiązujące tu reguły są zbliżone do unijnych. Dla dronów o wadze do 250 gramów (DJI Mavic Mini i DJI Mini 2) wystarczy się zarejestrować jako operator i uzyskać identyfikator (operator ID). Dla dronów cięższych niż 250 gramów, należy dodatkowo zdać egzamin online, uzyskując certyfikat (flyer ID). Bezpłatny egzamin jest ważny przez 5 lat, natomiast identyfikator operatora kosztuje 9 funtów i ważny jest przez rok. Identyfikator operator ID musi być naniesiony na drona. Maksymalna wysokość lotu to 120 metrów, a zasięg – 500 metrów (obowiązuje VLOS).
Dostępne są dwie aplikacje ze strefami lotów: Drone Assist UK (wersje na Androida i na iPhone’y) oraz AirMap (także na smartfony z Androidem i iPhone’y). Można korzystać także z mapy NoFlyDrones.
Włochy
We Włoszech obowiązują europejskie regulacje z istotnym ograniczeniem wysokości do zaledwie 70 metrów i zasięgu do 200 metrów. Warto też pamiętać, że strefa zakazu lotu obejmuje w całości Watykan, Monako, centrum Rzymu, Mediolan, Pizę i… Wenecję ze wszystkimi jej wyspami, niestety. Także wszystkie pięć miasteczek Cinque Terre na wybrzeżu Ligurii to strefa zakazu lotów dla dronów.
Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania)
Obowiązują europejskie regulacje rozszerzone o ograniczenie lotów na terenach miejskich dronem o masie poniżej 250 gramów do wysokości maksymalnie 20 metrów (cięższe drony w ogóle nie mogą latać w miastach bez uzyskania specjalnych zezwoleń). Ponadto drony o wadze powyżej 250 gramów oprócz plakietki identyfikującej operatora powinny mieć plakietkę z informacjami o dronie (producent, typ, model, numer seryjny). Informacje na temat stref znajdziemy na stronie ENAIRE – należy wybrać mapę rekreacyjną. No i jak widać po mapie, latanie dronem na Wyspach Kanaryjskich nie jest łatwe – jak nie lotnisko (każda wyspa ma co najmniej jedno duże komercyjne), to bazy wojskowe lub parki narodowe, a miejsc, gdzie można swobodnie latać, pozostaje względnie niewiele.
Wyspy Owcze (Dania)
Wyspy Owcze wprawdzie są częścią Danii, ale nie należą do Unii Europejskiej, więc zasady są tu nieco inne niż w UE. Także kategorie podziału dronów są nieco inne. Są trzy kategorie: A1 (drony o masie do 1,5 kg), A2 (od 1,5 do 7 kg) oraz A3 (7-25 kg). Maksymalna wysokość lotu to 100 metrów w obszarze niezabudowanym (w zabudowanym lot wymaga zezwolenia). Trzeba trzymać dystans co najmniej 150 metrów w poziomie od zabudowań, a także od dróg łączących miejscowości. Strefa całkowitego zakazu lotów to krąg o promieniu 5 km od lotniska w Vagar (aczkolwiek okazuje się, że i tu się da polatać, trzeba jedynie w smartfonie włączyć transmisję danych internetowych – może to jednak być kosztowne, bo europejski roaming danych nie obejmuje Wysp Owczych). Warto uwzględnić, że zawsze wymagane jest posiadanie ubezpieczenia OC.
Latanie dronem poza Europą
O ile przepisy regulujące latanie dronem w krajach należących do Unii Europejskiej (i stowarzyszonych) są mniej więcej ujednolicone (choć i tu jest wiele dodatkowych wymogów), to poza Europą można spodziewać się wszystkiego. Część krajów surowo i jednoznacznie zakazuje korzystania z UAV-ów, inne mają rozbudowane procedury uzyskiwania zezwoleń, jeszcze inna grupa… w ogóle nie ma tej kwestii uregulowanej. Wspólnym mianownikiem są jednak poważne problemy, w które można się wpakować latając nielegalnie.
Birma (Myanmar)
Brak jest jednoznacznych przepisów i dostępnych online map ze strefami zakazu lotów. Wiele osób po prostu przywoziło drony, latało i wyjeżdżało bez negatywnych konsekwencji. Jednak… były przypadki dziennikarzy aresztowanych za latanie dronami w pobliżu budynku parlamentu, a jeden z turystów złapany w tym samym miejscu został dodatkowo oskarżony o złamanie przepisów importowych, za co groziło mu 3 lata więzienia (został skazany na miesiąc więzienia). Wedle oficjalnej wykładni należy drona zgłosić przy odprawie celnej na lotnisku. Zabronione strefy lotów to oprócz wspomnianego budynku parlamentu, a także oczywiście okolic lotnisk, gmachów i instalacji wojskowych, to również 16 miast w regionie Yangon: North Okkalapa, New East and North Dagaon, Insein, Hlaingthaya, Shwepyitha, Mayangon, Hlaing, Kamayut, Kyimyindaing, Sanchaung, Bahan, Seikkyi Kanaungto, Mingaladon, Hlawgu i Htantapin. Zabronione są loty w pobliżu pagód.
Jordania
Latanie dronem w Jordanii jest legalne, ale wymaga wypełnienia i wysłania z co najmniej 10-dniowym wyprzedzeniem formularza, gdzie należy podać miejsce i czas planowanego lotu. Ponadto do formularza należy dołączyć kopię paszportu, poświadczenie ubezpieczenia OC oraz posiadane uprawnienia pilota drona. Formularz jest dostępny na stronie Jordan Civil Aviation Regulatory Commission i można go pobrać tutaj. Dokumenty należy wysłać na adres: airclearances@carc.gov.jo a dodatkowych informacji można zasięgnąć wysyłając je na adres: info@carc.gov.jo. Jednak… nie udało mi się znaleźć świadectwa osoby, która skutecznie uzyskała zezwolenie od CARC. Znalazłem za to kilka relacji, że mimo wysyłania odpowiednich dokumentów CARC nigdy nie odpowiedział, a jedynym skutkiem próby przestrzegania prawa była… dokładna kontrola na lotnisku. Mimo to jordańskich zdjęć i filmów z drona można znaleźć sporo.
Maroko
Loty dronem są zakazane na terenie całego kraju, nie ma możliwości uzyskania pozwolenia na loty. Przed przywiezieniem drona należy uzyskać pozwolenie, inaczej dron zostanie skonfiskowany. Po co więc przywozić drona do Maroka? Ma to sens wyłącznie, jeśli później jedziemy do kraju, gdzie latanie jest dozwolone. Co ciekawe, na lotniskach w Maroku dostępne są płatne skrytki, w których można przechować drona w trakcie wojaży po tym kraju.
Namibia
Jeden z najpiękniejszych fotograficznie krajów ma dość rozbudowaną procedurę uzyskiwania zgody na użycie drona. Zebrane informacje na temat “zdalnego pilotowania” (tak tam nazwane jest latanie dronem) można znaleźć na oficjalnej stronie Namibia Civil Aviation Authority. Najważniejszą informacją jest tutaj, że uzyskanie zezwoleń wymaga czasu – oficjalnie należy o nie wystąpić co najmniej miesiąc przed planowanym lotem. Pierwszym krokiem jest opłata – 300 dolarów namibijskich (ok. 75 zł), którą należy przelać na konto NCAA. Podobno taki przelew potrafi iść nawet ponad 3 tygodnie, stąd ten wymagany miesiąc wyprzedzenia. Dokumentów do wypełnienia jest sporo. Oprócz głównego podania (dokument o nazwie 2. FSS-GEN-FORM 081 RPA Application Form Rev 2.docx) jest jeszcze formularz na temat oceny zagrożeń podczas lotu (wymagany) oraz formularz na zgodę na lot w promieniu 10 km od lotniska (lepiej nawet o tym nie myśleć). Znajdziemy tam jeszcze kilka plików, wśród których są przykłady wypełnienia różnych dokumentów, m.in. z mapą planowanych lotów, a także… listę kontrolną, która pomoże ogarnąć, czy wszystko wypełniliśmy.
Udostępniono też strefy zakazu lotów w formacie .KMZ (do otwarcia za pomocą Google Earth) – ilustracja poniżej. Oprócz wypełnionych formularzy trzeba jeszcze dołączyć kopię paszportu oraz ubezpieczenia OC na latanie dronem za granicą.
Dozwolona maksymalna wysokość to ok. 45 metrów (150 stóp) – na latanie wyżej trzeba uzyskać osobną zgodę. W parkach narodowych oczywiście latać nie wolno (można wystąpić o zgodę do Ministerstwa Środowiska, ale takie zgody nie są udzielane na loty rekreacyjne). Acha, jeśli planujemy nakręcić jakiś film, to powinniśmy jeszcze wystąpić o zezwolenie do Namibia Film Commision, więc przypominam – w Namibii tylko fotografujemy, filmów z drona nie kręcimy…
Turcja
Do niedawna latanie dronem za granicą nie było dozwolone w Turcji. W 2022 przepisy się zmieniły i jest… chyba lepiej. Turysta, który chce przywieźć drona (i nie utracić go na kontroli granicznej) powinien wcześniej wystąpić o techniczne dopuszczenie swojego drona na terenie Turcji, wypełniając formularz i wysyłając go do odpowiedniego urzędu. Ponadto powinien dołączyć do formularza zaświadczenie z ambasady o niekaralności. Trzeba to zrobić co najmniej dwa miesiące przed wjazdem do Turcji.
Przepisy nie obejmują restrykcjami dronów ważących mniej niż 500 gramów, więc w zasadzie powinno się udać wwieźć np. 250-gramówego DJI Mini. I nawet bez żadnych dokumentów celnicy nie powinni go skonfiskować.
Wietnam
Latanie dronem w Wietnamie jest legalne, ale trzeba uzyskać zezwolenie na każdy lot. Zezwolenie uzyskuje się wypełniając formularz, a później należy go wydrukować, zapakować w kopertę i wysłać na adres wietnamskiego Ministerstwa Obrony: 1 Nguyen Tri Phuong street, Ba Dinh district, Hanoi. Niestety, podobno mało kto ze wysyłających ten formularz dostaje jakąkolwiek odpowiedź. Alternatywą drogą jest zwrócenie się do lokalnej agencji turystycznej, która może załatwić takie zezwolenie. Sprawdziłem – cena zezwolenia na latanie w ciągu niespełna dwutygodniowego pobytu to… 800 USD. Na pytanie, czy ktokolwiek w ogóle płaci za zezwolenia, dostałem odpowiedź, że nikt: wszyscy latają nielegalnie. Raczej należy unikać latania w miastach, gdzie jakieś władze mogą się zainteresować dronem, ale na terenach wiejskich ryzyko jest niewielkie. A drona zdecydowanie warto zabrać do Wietnamu – Wietnam jest piękny! Ciekawostką jest, że lokalne prawo wyraźnie zakazuje doczepiać do drona jakiekolwiek flagi i używać jako megafonu… 🙂
Latanie dronem za granicą – przydatne źródła informacji
Przepisy, ale także stosowane procedury oraz stosunek władz różnych krajów do dronów zmienia się, więc niezależnie od skorzystania z wiedzy przedstawionej w powyższym artykule, warto sięgnąć do innych źródeł. Trzeba mieć jednak na uwadze, że i one nie muszą być aktualne, zwłaszcza jeśli w którymś kraju regulacje dotyczące latania dronem zmieniły się niedawno.
Drone Laws by Country na uavsystemsinternational.com
Mapa świata z opisem tworzona przez użytkowników
Będę wdzięczny za wszelkie uaktualnienia, poprawki i informacje praktyczne, bo często przepisy to jedno, a życie drugie. Bezpiecznego i bezproblemowego latania!
PS. Jeśli podobają Ci się moje fotografie z drona, zapraszam do zerknięcia na projekt fotograficzny “Świat z drona”.
napisz komentarz